Benlik bilinci ya da bir başka ifadeyle kendini bilmek insanın aslî sorumluluğudur. Mükellef olan kişi kendini bilecek olgunluğa ulaşmış kişidir. Bu halin, nefes alıp verdiği müddetçe insanda bilince ilişip etkin olması, insanın hal ve tavırlarını yönlendirmesi gerekir. “Kendini bilmek” insan onur ve haysiyetine yaraşır eylemlerde bulunmak durumudur. Kendini bilmek, haddini bilmek ile yakın anlamlıdır. Bu açıdan bakıldığında halk dilinde uygunsuz tavır ve davranışlarda bulunan kişi için kullanılan “kendini bilmez” şeklindeki nitelendirme yerini bulan bir ifade olarak değerlendirilebilir. Günümüzde genelde tüm insanların özelde ise Müslüman toplumların birey olma, kendini bilme noktasında ciddi bir zafiyet içinde olduğu görülmektedir. Bu çalışma özellikle din eğitimi süreçlerinde benlik bilinci, kendini bilmek ve birey olma gibi temel kavramların öne çıkartılması yoluyla halihazırda Müslüman toplumlarda karşılaşılan koşulsuz itaat, ahlaki çözülme türünden kimi kronik sorunlara çözüm bulunabileceği yönünde bir iddia içermektedir.

...

İÇİNDEKİLER

ÖN SÖZ

GİRİŞ  

I. BÖLÜM

BİREY OLUŞ

1.1. Birey Oluşun Anlamı  

1.2. Birey Oluşun Önemi  

1.3. Benlik  

1.3.1. Benlik Üzerine Yapılan Araştırmaların Kısa Tarihçesi  

1.3.2. Benlik Kavramı  

1.3.3. Benlik ve Ona İlişik Kavramlar  

1.3.4. Benliğin Unsurları  

1.3.5. Benliğin Doğası  

1.4. Benlik Şuuru  

1.4.1. Benlik Şuurunun Araçları  

1.4.2. Kendini Bilmek  

1.5. Kendini Gerçekleştirmek/Benlik Tahakkuku  

1.6. Birey Oluşun Diyalektik Doğası  

1.6.1. Birey-Toplum Diyalektiği  

1.6.2. İnsan-Madde Diyalektiği  

1.6.3. Fizik-Metafizik Diyalektiği  

1.6.4. Bilinç ve Bilinçdışı  

II. BÖLÜM

DİN EĞİTİMİ VE BİREY OLUŞ

2.1. Dinin Birey Oluşa Etkisi  

2.2. Din Eğitimi ve Birey Oluş  

2.2.1. Modern İnsanın Birey Olma Sorunu ve Din Eğitimi  

2.2.2. Modern İnsan, Anlam Arayışı ve Benlik Bilinci  

2.2.3. Müslümanın Birey Olma Sorunu ve Din Eğitimi  

2.2.3.1. Benlik Algısındaki Kırılma: İslam ve Gelenek  

2.2.3.2. Sorumluluktan Kaçış  

2.2.3.3. Bugünün Üzerinden “Birey”i Okumaktaki Zafiyet  

2.2.3.4. İtaatte Ölçüsüzlük  

2.3. Müslüman Birey Tasavvuru  

2.3.1. İslam’da Genel Birey Tasavvuru  

2.3.2. İnsanı Tanımlamayı Mümkün Kılan Temel Unsurlar  

2.3.2.1. Ruh  

2.3.2.2. Nefs  

2.3.3. Fıtrî Benliği ve Bireyi Tanımlayan Aslî Nitelikler  

2.3.3.1. Fıtrat  

2.3.3.2. Fıtrî Benlik  

2.3.3.3. Fıtrî Benliğe Dair Aslî Nitelikler  

2.3.3.3.1. Akıl  

2.3.3.3.2. Özgürlük  

2.3.3.3.3. İnanabilme  

2.3.3.3.4. İrade  

2.3.3.3.5. Ahlakilik  

2.3.3.3.6. Eylem/Hareket  

2.3.3.3.7. Anlam ve Gaye Arayışı  

2.4. Benlik Bütünlüğü ve Din Eğitimi  

2.5. Kendine Yabancılaşma ve Din Eğitimi  

2.6. Kendini Gerçekleştirme ve Din Eğitimi  

2.7. Benliği Aşma ve Din Eğitimi  

2.8. Benliğin Yayılması ve Din Eğitimi  

2.9. Din Eğitiminde Temel Alanlar ve Birey Oluş  

2.9.1. İnanç Alanı ve Birey Oluş  

2.9.2. İbadet Alanı ve Birey Oluş  

2.9.3. Değer Alanı ve Birey Oluş   

2.9.3.1. Temel Değer Olarak “Benlik”  

2.9.3.2. Bireysel Ahlak  

2.9.3.3. Benlik Bilinci Duyguları ve Değer Alanına Yansımaları  

2.10. Gelişim Dönemleri Bağlamında Din Eğitimi ve Birey Oluş   

2.10.1. Bebeklik ve Çocukluk Dönemi  

2.10.2. Ergenlik Dönemi  

2.10.3. Yetişkinlik Dönemi  

2.11. Birey Oluş Sürecinde Ebeveynin Yeri ve Rolü  

2.12. Birey Oluşun İmkânı Açısından Din Eğitiminde Yöntem ve İçerik  

2.12.1. Yöntem  

2.12.2. İçerik  

SONUÇ  

KAYNAK